بوم مدل کسب و کار
بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) طرحی است که شفاف بیان می‌کند، قرار است یک استارتاپ یا شرکت چطور محصولات و خدماتش را تولید کند و به دست مشتری برساند، تا درآمد کسب کند. بوم در واقع نقشه یک کسب و کار برای نیل به موفقیت است. بدون نقشه، رسیدن به هدف و مقصد بسی ناممکن و دشوار است!
هدف از بوم مدل کسب و کار
بوم مدل کسب و کار، کلیه فعالیت‌های یک شرکت، موسسه یا سازمان را توصیف می‌کند. این طرح که برای اولین بار توسط فردی به نام «استروالدر» پیشنهاد شد، دارای چند بخش اصلی است. هر بخش دارای توصیفی از عناصر مختلف است که با دیگر بخش‌ها در ارتباط‌اند. اینکه قرار است از چه راهی خدمات و محصولات به مشتری ارائه شود، چگونه درآمدزایی شود و… همگی در این مدل بیان می‌شود.
از آنجایی که خدمات هر کسب و کاری متفاوت است، راه ارتباط با مشتری در هر کاری متفاوت است، همچنین منابع مالی نیز یکسان نیست، نمی‌توان از یک بوم مدل کسب و کار برای همه موسسات، شرکت‌ها و… استفاده کرد. تنها یک چارچوب کلی وجود دارد و باید طبق آن طرحی جدید چیده شود.
مزایای بوم مدل کسب و کار
در دو یا سه دهه‌ی قبل، کسب و کارها برای معرفی حرفه‌شان، باید به سه سوال اصلی پاسخ می دادند. اینکه چه چیزی به مشتری می فروشند؟ چقدر کالا یا خدمات می فروشند و سودشان از فروش کالا و خدمات فروخته شده، چقدر است؟
با پاسخ به این سه سوال اصلی، کلیه ابعاد کاری‌شان برای مشتری و شرکا مشخص می‌شد. اکنون شرایط عوض شده. الگوی کسب و کارها پیچیده‌تر شده و تغییر یافته است. با طراحی بوم مدل کسب و کار، سرمایه گذاران می‌توانند ایده و کسب و کار شما را بررسی کرده و میزان بازدهی آن را روی کاغذ مشاهده کنند. وقتی طرح جامعی ارائه شود که در آن همه جوانب در نظر گرفته شده باشد، افراد بیشتری برای سرمایه گذاری به سوی شما می‌آیند.
دیگر مزیت بوم مدل کسب و کار، تمرکز روی تمام عناصر محرک کسب و کارتان است. با این بوم می‌توانید همه محرک‌ها را زیر نظر بگیرید و برای بالا بردن بازدهی آن‌ها تمرکز کنید.
انعطاف‌پذیر بودن بوم مدل کسب و کار هم مزیت مهمی است. روی کاغذ خیلی راحت می‌توانید هر یک از عناصر را تغییر بدهید و میزان تغییرات را روی کل سیستم یا چرخه بررسی کنید. چیزی که اگر در عمل دنبال آن باشید، خیلی زمانبر و هزینه‌بر خواهد بود.
اجزای مهم بوم مدل کسب و کار
یک مدل کسب و کار خوب باید همه عناصر را داشته باشد و این عناصر را به همدیگر مرتبط کند تا یک چرخه تکرار شدنی حاصل شود. در ادامه الکساندر استروالدر، عناصر مربوط به بوم مدل کسب و کار را ارائه داده است که عبارتند از:
Customer Segments یا بخش مشتریان
Customer Segments در واقع همان بخش مشتریان است که نشان می‌دهد چه افرادی از خدمات یا کالای شما استفاده می‌کنند. در این بخش باید به سوالات زیر پاسخ بدهید:
- مشتری کالا یا خدمات من چه کسی است؟
- مشتری در مورد محصولات من چه احساسی دارد؟
- انتظارات مشتری از خدمات عالی چیست؟
Value Proposition یا ارزش پیشنهادی
منظور از Value Proposition همان ارزش پیشنهادی است و اینکه کالا و خدمات شما چه ارزشی برای مشتریان خواهند داشت. در این بخش، پاسخ سوالات زیر را باید بدهید:
خدمات و محصولات ما چه مزیت و ویژگی خاصی برای مشتریان دارند؟
چرا باید مشتریان اطمینان کنند و از خدمات ما استفاده کنند یا محصولات ما را بخرند؟
چه سودی به مشتریان از خرید کالا یا خدمات ما خواهد رسید؟
Channels یا کانال‌های ارتباطی
در بخش کانال ارتباطی، کلیه راه‌های ارتباطی بین خود و مشتری را بررسی می‌کنیم. سوالاتی که در این بخش باید پرسیده شوند از این قرارند:
- چطور ارزش پیشنهادی را به مشتری برسانیم یا بفروشم؟
- مشتری می‌تواند به راه‌های پیشنهادی برند ما اعتماد کند؟
- آیا ارزش این هزینه را دارد و فایده این کار چیست؟
Customer Relationships یا ارتباط با مشتری
این مرحله درباره ارتباط با مشتری است. اینکه چطور با مشتری‌ها ارتباط داشته باشید، چگونه رضایت مشتری را جلب کنید و… مهمترین سوالات در این بخش عبارتند از:
- از چه راهی با مشتری ارتباط برقرار کنیم؟ پیامک، اینترنت، تلفن، یا …
- استراتژی بازاریابی ما چیست؟ چطور مشتری را مجاب به خرید کنیم؟
- در چه مواردی و تا چه زمان خدمات پس از فروش را پشتیبانی کنیم؟
- آیا رضایت مشتری چرخه خرید را تداوم می‌بخشد؟
Revenue Streams یا جریان درآمدزایی
جریان درآمدزایی می‌تواند از یک یا چندین راه مختلف باشد. مثلا یک سایت فقط از راه فروش یا خدمات درآمد دارد، یا تبلیغات هم می‌تواند بخشی از درآمدزایی محسوب شود؟ مهمترین سوال این هست، که از چه طریقی ارزش پیشنهادی ما می‌تواند منجربه درآمدزایی شود و این درآمد چقدر است؟
موفقیت، توسعه و شفافیت با بوم مدل کسب و کار
همانطور که خواندید، بوم مدل کسب و کار دارای چند بخش اصلی است. هر بخش دارای توصیفی از عناصر مختلف است که با دیگر بخش‌ها در ارتباط‌اند، اینکه قرار است از چه راهی خدمات و محصولات به مشتری ارائه شود، چگونه درآمدزایی شود و… همگی در این مدل بیان می‌شود. برای رسیدن به موفقیت بیشتر، جذب سرمایه‌گذار و شفافیت حتماً طراحی یک بوم مدل کسب و کار را در برنامه خود داشته باشید.
مونه همراه شما تا رسیدن به قله‌های موفقیت
اگر تمایل دارید برای کسب و کار خود برنامه‌ریزی کرده و یک نقشه جامع عملیاتی تهیه کنید، می‌توانید همین الان با تیم توسعه کسب و کار مونه ارتباط برقرار کنید. راه‌های ارتباطی با مجموعه مونه در صفحه ارتباط با ما درج شده است. برای اینکه کسب و کار شما از رقبا عقب نماند، همین حالا تلفن را بردارید و بوم مدل کسب و کارتان را با مونه بچینید. همچنین می‌توانید با کمک ما از سایر خدمات حرفه‌ای که برای توسعه کسب و کارتان ضروری است، استفاده کنید.